Een geweldig genre binnen de fotografie is het maken van portretten. Als je iemand op een beeld wilt laten schitteren, dan heb je de keuze uit verschillende objectieven. Maar welke lens voor portretfotografie gebruik je nu het best? In dit artikel vind je een antwoord op je vraag.
Dit artikel maakt deel uit van het dossier “Welke lens heb ik nodig?” Klik hier voor informatie over verschillende soorten lenzen.
Laat ik er direct mee in huis vallen: er is geen beste lens, want alles hangt af van het doel wat je voor ogen hebt. En daarnaast zijn de werkomstandigheden ook weer van invloed op de keuze van je lens. Ik zal dat hieronder bespreken.
Eerst een klein woordje vooraf. Alles wat ik hieronder vertel, is gebaseerd op het werken met een fullframe camera. Dat zijn camera’s die zich situeren binnen het eerder professionele gamma en een volledige sensor van 35 mm hebben. Heb je een crop- of APS-C sensor, dan is je sensor kleiner en pakt de werking van het objectief anders uit. Gebruikers van Canon met crop-sensor hebben een cropfactor van 1,6. Om de effectieve brandpuntsafstand te weten, vermenigvuldig je het getal in aantal millimeter van je lens met 1,6. Wat 80 mm bij fullframe is, is dan 128 mm bij een APS-C sensor. Nikon heeft dan weer een cropfactor van 1,5. Werk je dus niet fullframe, vergeet dan niet om je berekening uit te voeren.
Zoom of prime lens voor portretfotografie?
Dit is een vraag die veel mensen zich stellen voor ze gaan beginnen aan portretfotografie. Met een zoomlens kun je zoomen en een prime lens is een vaste lens. Bij een prime lens ben jij eigenlijk zelf als fotograaf de zoom. Het voordeel van een prime lens is het lage f-getal. Hoe lager het getal, hoe meer licht jouw lens kan vangen. Nadeel bij zoomlenzen kan zijn dat deze starten met een iets hoger f-getal. Of, wanneer deze beginnen met een laag getal, kunnen deze minder lichtsterk worden bij het inzoomen.
Daarom gebruik ik als fotograaf bij portretfotografie meestal een prime lens. Ik moet dan zelf een zoom zijn door naar voor of achter te gaan, maar het geeft mijn creativiteit wel een boost. Ik ben dan eigenlijk heel beperkt en moet het doen met de aanwezige dingen. Dat kan dan verrassende beelden opleveren.
Gebruik telelens portretfotografie: 135 mm
Als je echt afstand van je onderwerp kan nemen, dan is dit een heel fijne lens. Of als je een deel van iemands gezicht in the picture wil zetten ook.
Weet gewoon dat we hier met een telelens te maken hebben: wat veraf is, haal je dichtbij.
Is 80 mm dé portretlens?
In de opleiding leerden we dat een lens met een brandpuntsafstand van 80mm de ideale lens is voor het maken van head en head and shoulder shots. Dat zijn dus foto’s van enkel iemands hoofd of van het hoofd en de schouders. Ik kan hier in principe helemaal mee akkoord gaan, maar je moet toch de ruimte hebben om een paar meter afstand van je model te kunnen nemen. En zo’n afstand is ideaal als je de ruimte hebt en in tijden van social distancing.
Ga ik met zo’n lens nog verder naar achter om nog meer van iemand in beeld te krijgen, dan heb ik het gevoel een klein beetje minder contact met mijn model te hebben. Met andere woorden, een prima lens voor head en head and shoulder shots.
50 mm portretlens, kan dat?
Eigenlijk is een brandpuntsafstand van 50 mm echt de minimale afstand. Een lens met dit getal laat je eigenlijk het gewone blikveld zien. Super handig, want what you see is what you get. Ook klopt de perspectiefwerking dan nog steeds. Is de brandpuntsafstand kleiner dan 50 mm, dan kloppen de lichaamsverhoudingen soms niet meer. Je leest er hieronder meer over.
Om terug te komen bij de 50 mm lens: eigenlijk is het mijn persoonlijke favoriet voor straat-, reis- en portretfotografie. Zo’n lens heeft als voordeel dat ik enigszins dichtbij moet komen, maar niet op zo’n manier dat het onprettig voor de geportretteerde wordt. Met een 50 mm objectief kom je niet in iemands comfortzone. Nog een voordeel aan deze lens: deze kan een pak kleiner zijn van formaat dan een 80 mm lens en dus praktischer zijn om mee te nemen.
Benieuwd naar mijn portretten die gemaakt zijn met 50 mm lens? Je kan er hier enkele bekijken.
Portretfotografie met 35 mm lens?
Ja, dat kan zeker ook. Alleen moet je je er dan van bewust zijn dat de lichaamsverhoudingen, afhankelijk van je positie kunnen wijzigen. Stel, iemand zit op een bank en jij staat als fotograaf hoger en fotografeert hem of haar met een 35 mm lens, dan gaan de schoenen van de desbetreffende persoon groter zijn dan zijn of haar gezicht! Of andersom: als jij als fotograaf laag staat en de persoon staat recht, dan gaan zijn of haar benen veel langer zijn op de foto dan in werkelijkheid.
Dit is een verschijnsel wat in modefotografie doelbewust aangewend kan worden. Daarbuiten komt dit volgens mij minder voor. En heb je de standbeelden van arbeiders met hele grote handen weleens in de ex-communistische landen gezien? Daar zie je een beetje het effect van een matige groothoeklens van 35 mm, maar dan niet op foto, maar als sculptuur!
Gebruik 28 mm groothoek voor portretfotografie?
Ook hier geldt weer: dit kun je doen, maar weet dan waar je mee bezig bent. Het kan namelijk zijn dat je model niet zo blij gaat zijn met het uiteindelijke resultaat.
Tenzij je bijvoorbeeld een reclamefoto voor een jeansmerk moet gaan maken. Dan ga je de jeans mooi in de verf kunnen zetten omdat deze enorm gaat worden.
Conclusie
Ik zet hier nog eens de belangrijkste punten op een rijtje:
- Je kan kiezen uit een zoom- of teleobjectief. Beiden hebben zowel voordelen als nadelen.
- Een 50 mm lens laat je ongeveer het standaardzichtveld zien.
- Is je brandpuntsafstand minder als 50 mm, dan heb je te maken met een matige tot stevige groothoek en kan er vervorming optreden. Het risico bestaat dat de lichaamsverhoudingen niet meer kloppen, maar dat kun je wel als fotograaf artistiek aanwenden.
- En is je brandpuntsafstand meer als 50 mm, dan heb je eerder te maken met een matige tot sterke telelens en haal je dat wat veraf is dichtbij. Hoe groter je brandpuntsafstand, hoe verder weg je van je onderwerp moet gaan staan.