Hoewel het in Nederland nagenoeg uitgestorven is, blijf ik het in België tegenkomen: het vrolijke, kinderlijke lettertype Comic Sans. Niet alleen ondernemers gebruiken het, zelfs overheidssectoren, ook al roept deze typografie weerstand op. In dit artikel geef ik je antwoord op deze vraag: waarom geen Comic Sans gebruiken en wanneer wel?
Woordje vooraf: het is niet de bedoeling om met dit artikel met het vermanend vingertje te wijzen, ik wil slechts bewustwording creëren. Je ziet hier ook een aantal voorbeelden beschreven staan, waar de namen van handelaars en instanties niet bij staan. Dit als vorm van respect naar collega-ondernemers en overheidsinstanties.
Geen enkel lettertype kan zo speels en jeugdig overkomen als Comic Sans. Dit werd in 1994 ontworpen door Microsoft en was geïnspireerd op de vaak handgeschreven letters in tekstballonnen in stripverhalen. Het werd enorm vaak gebruikt, maar niet altijd serieus genomen. Rond het jaar 2000 zag ik het in Nederland voor het laatst.
In België daarentegen kom je het nog volop tegen. Hier in mijn Brusselse woonwijk is een basisschool waarvan de schoolnaam groot geschreven is… In Comic Sans. En op enorm veel plaatsen in de stad kom je aan scholen meterslange verkeersborden in de vorm van potloden tegen, waarop geschreven staat dat je langzamer moet rijden… In Comic Sans.. Op sommige plaatsen kun je menukaarten en prijslijsten krijgen… In Comic Sans. Enfin, zo kan ik nog wel even doorgaan.
Maar, waarom is dit lettertype eigenlijk zo controversieel?
Comic Sans komt niet serieus over
Zoals ik hierboven al schetste, vindt deze typografie haar oorsprong in het beeld- of stripverhaal. Omdat het daar gebruikelijk is om met ludieke letters te werken, kom je er daar gewoon mee weg. Maar buiten de stripkunst eigenlijk niet. Heel soms kom ik het nog op websites tegen, daar bouw je eigenlijk niet echt een vertrouwensband mee op met je potentiële klant. Lees hier hoe je een website met een geweldige lay-out kan maken.
Ja, de letters kunnen leuk en gezellig ogen, maar serieus is het niet. Met enkel bogen en een quasi totaalgebrek aan rechte lijnen, komt het gewoon veel te blij over. En geef nu zelf toe: je hebt een slechte dag, je wilt je zinnen verzetten in een restaurant en je krijgt een menukaart in Comic Sans voor je… Daar word je toch alleen nog chagrijniger van?
Comic Sans is moeilijk leesbaar
Het internet staat vol met blogs die beweren dat Comic Sans moeilijk leesbaar is voor mensen met dyslexie en mensen die aan het alfabetiseren zijn in onze letters. Stel je voor: je bent gewoon om het Arabisch of Chinees geschrift te lezen en je wilt nu ook het onze je eigen gaan maken. Ga er maar aan staan met Comic Sans… Toch beter een iets serieuzer lettertype met meer rechte lijnen nemen.
Wat Comic Sans en dyslexie betreft: hier vind ik niet direct eenduidige antwoorden op terug. Wel is er al jarenlang een debat bezig over of Comic Sans nu wel of geen toegevoegde waarde biedt aan mensen met dyslexie. Wel is uit onderzoek gebleken dat de volgende standaardlettertypes het best leesbaar zouden zijn voor mensen met deze indicatie: Helvetica, Courier, Arial, Verdana en Computer Modern Unicode. Dit zijn eigenlijk heel traditionele typografieën met veel rechte lijnen. Zowat het omgekeerde van Comic Sans dus. Je zou hier dus de voorzichtige conclusie uit kunnen trekken dat Comic Sans niet het beste lettertype is voor personen met dyslexie. Belangrijke kanttekening: in dit onderzoek werd het lettertype Comic Sans niet opgenomen!
Wanneer kun je Comic Sans wel gebruiken?
Dit speels lettertype wordt dus het best zo min mogelijk gebruikt voor serieuze zaken. Toch zijn er een aantal situaties, waarin je het natuurlijk wel kunt gebruiken. Het zijn informele letters en die passen uitstekend op een uitnodiging voor een kinderfeest. Of op de slingers voor dat kinderfeest.
In het Belgisch onderwijs komt dit lettertype ook regelmatig bovendrijven en dat is niet altijd slecht. Ik zou het niet in de officiële communicatie naar ouders en partners gebruiken (en ook niet in het logo of aan de straatzijde), maar als er een informele boodschap aan de leerlingen gegeven kan worden, dan is dit lettertype echt prima. Bijvoorbeeld: een kaartje om kinderen te laten weten dat ze een wedstrijd gewonnen hebben. Of nog een situatie: als kinderen het tijdens mijn onderwijscarrière gebruikten en ze kozen er zelf voor, dan zei ik daar meestal niets van. Het was immers hun creatie.
Met Comic Sans trek je aandacht
Een andere reden om het wel te doen, is om aandacht te trekken. Zoals ik hierboven in de afbeelding heb gedaan. Het is helemaal prima om dit eens als eenmalige stunt te doen. Toch kwam ik het nog bij iemand tegen: ik ken iemand die sterke technische foto’s van treinen maakt. En om zijn werk te beschermen, heeft hij in de hoek een heel groot watermerk geschreven… In Comic Sans! Zo zal een potentiële dief al snel afgeschrikt kunnen worden door die frivole letters over het serieuze onderwerp heen.
Wat het gebruik van Comic Sans betreft, kun je aan gebruik van alcohol denken: geniet van Comic Sans, maar gebruik het met mate. Of zoals we in België eerder zouden zeggen: Comic Sans gebruik je met verstand.